czwartek, 21 listopada 2024
Portal Informacyjny w UK, Wielkiej Brytanii | Polish Community Online in the United Kingdom
| Cutty Sark - historyczny żaglowiec z XIX wieku |
| Utworzony: środa, 23 października 2013 17:08 (Poprawiony: czwartek, 11 stycznia 2024 21:52) |
Cutty Sark to brytyjski kliper herbaciany, jeden z ostatnich jakie powstał. Używano go do przewozu herbaty z Chin. Był znany ze swoich możliwości technicznych. Obecnie jest statkiem-muzeum. Zacumowany został w suchym doku przy nabrzeżu w dzielnicy Londynu, Greewich.
r e k l a m a
Informacje podstawoweZobacz także: Gdy w 1869 roku otwarto Kanał Sueski, droga do Chin znacznie się skróciła. Cutty Sark zaledwie kilka razy przepłynął trasę do Chin, zanim został całkowicie wyparty przez maszyny parowe. Z tego względu przesunięto go na trasy do Australii, a na jego pokładzie przewożono m.in. wełnę. Przez 10 lat przepłynął tę drogę bardzo wiele razy. Jednak z czasem postęp technologiczny sprawił, że do Australii zaczęły pływać także statki parowe. Wtedy to, w 1895 roku, Cutty Sark został sprzedany portugalskiemu armatorowi Ferreira and Co. Nowi właściciele zmienili jego nazwę na Ferreira. Do 1922 roku używany był jako okręt transportowy. W tym roku kupił go emerytowany kapitan Wilfred Dowman i Cutty Sark stał się statkiem treningowym. Wypływał na ćwiczenia z Falmouth w Kornwalii. Po śmierci kapitana, w 1938 roku statek trafił do Thames Nautical Training College w Greenhith. Tam, wraz z HMS Worcester, stał się ponownie żaglowcem treningowym. Rolę tę przestał pełnić w 1954 roku, gdy przewieziono go do suchego doku w Greewich, gdzie stoi do dziś. Obecnie Cutty Sark jest jednym z trzech głównych statków, obok HMS Belfast i SS Robin, należących do Core Collection of the National Historic Ships Register. Historia Cutty SarkCutty Sark został zamówiony przez Johna „Jocka White Hat” Willisa, który zarządzał przedsiębiorstwem żeglugowym założonym przez swojego ojca. Miało ono flotę złożoną z kliperów, które regularnie pływały na trasie Wielka Brytania-Chiny-Wielka Brytania.Niewątpliwą zaletą statków kupieckich jest ich prędkość. Tworzy to także prestiż firmy. W XIX wieku wyścig pomiędzy przedsiębiorstwami zajmującymi się sprowadzaniem herbaty z Chin był szeroko komentowany w brytyjskiej prasie i stał się niejako sportem narodowym. Bukmacherzy przyjmowali zakłady. Obecnie nie do końca wiadomo na czym wzorowano się tworząc Cutty Sark. Willis zlecił zaprojektowanie go Herculesowi Lintonowi. W tym czasie przedsiębiorca był już w posiadaniu The Tweed – wybudowanej w Bombaju, według projektu Olivera Langa, fregaty. Oprócz tego statku, kupił jeszcze jeden identyczny. Szybko jednak pozbył się go wraz z silnikiem, którzy był umieszczony w The Tweed. Łącznie otrzymał za to więcej pieniędzy niż zapłacił za obie fregaty. Wills uważał, że kształt The Tweed jest odpowiedzialny za to, że statek jest tak szybki. Nakazał zatem Lintonowi wzorować się na nim podczas projektowania nowego klipera. Ten uważał natomiast, ze rufa The Tweed ma zbyt zaokrąglony kształt, więc w swoim projekcie narysował ją jako bardziej płaską. Dzięki temu statek miał stać się bardziej stabilny i bezpieczniejszy. Kontrakt na budowę Cutty Sark został podpisany 1 lutego 1869 roku z firmą Scott & Linton, która istniała na rynku dopiero od maja 1868 roku. W ramach umowy ustalono, że za każdą tonę wagi statku, zleceniodawca zapłaci 17 funtów, przy czym kliper miał być nie cięższy niż 950 ton. Była to bardzo uczciwa cena za realizację eksperymentalnego projektu dla wymagającego klienta. Prace miały zostać ukończone w ciągu sześciu miesięcy. Za każdy dzień zwłoki firma realizująca zamówienie zobowiązana została do zapłacenia kary w wysokości 5 funtów. Ustalono, że płatność podzieli się na siedem rat i będą one wpłacane regularnie, w miarę postępu prac. Statek miał zostać zbudowany według standardów Lloyd's A1, a jego budowę nadzorował przyszły kapitan George Moodie. Prace nie przebiegały jednak sprawnie. Opóźniły je wymagania inspektorów Lloyd’s, którzy domagali się dodatkowych wzmocnień. Następnie pojawiło się kolejne utrudnienie. Firma Scott & Linton zawiesiła konstrukcję statku, gdyż jej właścicielom zabrakło pieniędzy na jej ukończenie. Wtedy zamówienie przejęło inne przedsiębiorstwo – Denny’s. Części statku, które znajdowały się nad wodą zrobiono ze wschodnioindyjskiego drzewa tekowego. Dół klipera wykonano z amerykańskiego wiązu. Maksymalna prędkość, z jaką Cutty Sark mógł się poruszać, to 17.5 węzła. Jednak trzeba pamiętać o tym, że żaglowce poruszają się po wodzie dzięki wiatrowi. Z tego powodu ich szybkość zależna jest zarówno od pogody, jak i umiejętności załogi związanych z reagowaniem na warunki, jakie panują na morzu, czy oceanie. Skąd się wzięła nazwa statku? Otóż została zaczerpnięta z poematu „Tam o’Shanter” autorstwa Roberta Burnsa z 1791 roku. Cutty Sark był przydomkiem jego bohaterki, wiedźmy Nannie Dee. Nowy kliper w dziewiczy rejs wyruszył 16 lutego 1870 roku z Londynu. Jak wspomniano wyżej jego kapitanem był George Moodie. Na jego pokładzie znajdował się ładunek złożony z wina i piwa, a jego celem był Szanghaj. Podróż powrotną, z 1 450 tonami herbaty, Cutty Sark rozpoczął 25 czerwca, a do Londynu zawitał 13 października, mijając po trasie Przylądek Dobrej Nadziei. W 1869 roku otwarto Kanał Sueski, dzięki któremu przewagę nad kliperami zyskały statki parowe. Te pierwsze nie mogły korzystać z krótszej trasy, gdyż były zaprojektowane tak, by napędzały je silne wiatry występujące przy afrykańskiej linii brzegowej. W XIX wieku popularne były wyścigi statków przewożących herbatę z Chin. Cutty Sark nigdy nie udało się wygrać tej rywalizacji, aczkolwiek był bardzo blisko tego wyczynu w 1872 roku. 18 czerwca tamtego roku dwa okręty wyruszyły jednocześnie z chińskiego portu. Dwa tygodnie później, Cutty Sark miał przewagę wielkości 400 mil morskich. Jednak mijając Cieśninę Sundajską, pomiędzy indonezyjskimi wyspami Jawą i Sumatrą, w wyniku silnych wiatrów, stracił ster. Znajdujący się na pokładzie klipera brat Johna Willisa zarządził, by wpłynąć do portu w Kapsztadzie, celem naprawy uszkodzonej części. Na takie rozwiązanie nie zgodził się kapitan Moodie. W zamian zlecił stolarzowi Henry’emu Hendersonowi skonstruowanie nowego steru. Przez sześć dni, w ciężkich warunkach pogodowych, przy silnym wietrze robotnicy naprawiali ster. Do rozgrzewania metalu używali koksownika, który w końcu spowodował oparzenia u syna kapitana. Ostatecznie Cutty Sark dotarł do Londynu 18 października, po 122 dniach podróży, jako drugi. Kapitan i załoga zostali nagrodzeni przez pracodawcę, a stolarz Henderson otrzymał dodatkowo 50 funtów w uznaniu za swoje zasługi. Był to ostatni rejs kapitana Moodiego, który przeniósł się na statki parowe, a klipera objął F.W. Moore. Moore był kapitanem tylko podczas jednego rejsu do Chin. Jego miejsce zajął W. E. Tiptaft. W tamtych czasach już głównie statki parowe obsługiwały tę trasę, więc Cutty Sark został przesunięty do Australii i wtedy pobił rekord – dystans z Londynu do Sydney przebył w 73 dni. W listopadzie 1877 roku Cutty Sark wraz z kilkoma innymi okrętami zrzucił kotwicę w Kanale La Manche, gdyż nadchodził wielki sztorm. Pech chciał, że jego mocowanie zerwało się i kliper miotany wiatrem ruszył z miejsca uderzając w dwa inne statki. Po burzy został odholowany do Tamizy w celu naprawy. W grudniu tego samego roku statek wyruszył z Londynu do Sydney, a potem z węglem do Szanghaju. Tam nie był w stanie znaleźć żadnego ładunku herbaty. W październiku zmarł kapitan Tiptaft. Było to podczas podróży i dowództwo objął pierwszy oficer James Wallace. Cutty Sark zaczął przewozić różnego rodzaju ładunki, takie jak węgiel, olej rycynowy, czy herbatę do Australii. Rok 1880 przyniósł ze sobą nieprzyjemny incydent. Sprawujący funkcję pierwszego oficera Sidney Smith zamordował marynarza Johna Francisa. Kapitan Wallace zezwolił Smithowi na opuszczenie pokładu w indonezyjskim porcie Anjer. W ramach protestu, załoga przestała wykonywać swoją pracę. Kapitan z sześcioma majtkami oraz czterema kupcami kontynuował podróż. Jednak statek utknął na Morzu Jawajskim, gdyż przez trzy dni nie było wystarczająco silnego wiatru. Kapitan stwierdził, że jego sytuacja się jeszcze pogorszyła i postanowił popełnić samobójstwo. Skoczył do wody i zniknął. Na jego miejscu pojawił się William Bruce, niekompetentny żeglarz, który zapłacił za wynajęcie nieistniejącej załogi i doprowadził do tego, że jego marynarze głodowali. Ostatecznie w 1882 roku został zawieszony, a dowództwo nad kliperem ponownie objął kapitan Moore. W grudniu 1883 roku Cutty Sark opuścił Newcastle w australijskiej Nowej Południowej Walii z 4 289 belami wełny na pokładzie oraz 12 beczkami łoju i udał się do Londynu. Podróż zajęła 83 dni. Pobił o 25 dni dotychczasowy rekord należący do jego największego rywala. Dwa lata później nowym kapitanem został Richard Woodget. Jego roczna pensja wynosiła 186 funtów, a on sam rozpoczął kolejne bicie rekordu czasowego. Pierwsza podróż do Australii zajęła mu 77 dni, a droga powrotna 73. Osiągnął to dzięki temu, że wybrał trasę, która wiodła bardziej na południe, ale dzięki temu trafił na mocniejsze wiatry. Zdecydował się na to nawet pomimo zagrożenia, jakie stwarzały góry lodowe. W końcu parowce zdominowały także handel wełną. Wtedy to Willis postanowił sprzedać żaglowiec portugalskiej firmie Ferreira. Transakcja opiewała na sumę 2.1 tys. funtów. Przez lata, przewożąc różne ładunki, Cutty Sark kursował pomiędzy Portugalią, Rio de Janeiro, Nowym Orleanem, Mozambikiem, Angolą i Wielką Brytanią. W 1916 roku w okolicy Przylądka Dobrej Nadziei został pozbawiony masztu. Z tego powodu odholowano do Kapsztadu i tam naprawiono. W 1922 roku Ferreira, bo taką nazwę nosił będąc w rękach Portugalczyków, Cutty Sark, był jedynym kliperem na świecie, którego był nadal w użytku. Wkrótce statek po raz kolejny zmienił właściciela i nazwę, tym razem na Maria do Amparo. Jednak już wcześniej spostrzegł go emerytowany angielski kapitan z Korwalii Wilfred Dowman. Postanowił go odkupić. Jak pomyślał, tak zrobił i płacąc 3 750 funtów stał się jego właścicielem. Cutty Sark zaczął pełnić funkcję statku treningowego. Zachował ją także po śmierci Dowmana, gdyż trafił w ręce Incorporated Thames Nautical Training College, HMS Worcester w Greenhithe. W 1938 roku wyruszył z Falmouth w Kornwalii w swoją ostatnią podróż. W czerwcu 1953 roku kamień węgielny pod budowę suchego doku, miejsca specjalnie przeznaczonego dla Cutty Sark, wkopał mąż królowej, książę Edynburga Filip. Został on patronem fundacji Cutty Sark Preservation Society. Żaglowiec trafił do miejsca swojego przeznaczenia znajdującego się w Greewich w 1954 roku i stał się statkiem-muzeum. Obecnie okręt jest jedną z głównych atrakcji Londynu. Znajduje się niemal w centrum dzielnicy Greewich, w południowo-wschodniej części brytyjskiej stolicy, w pobliżu National Maritime Museum, byłego Greenwich Hospital oraz Greenwich Park. Należy do National Historic Fleet Core Collection. Statek znajduje się pod opieką Cutty Sark Trust, który w 2000 roku zastąpił Cutty Sark Preservation Society. 21 maja 2007 roku na żaglowcu, który wówczas przechodził remont i był zamknięty dla turystów, wybuchł pożar. Ogień trawił go przez kilka godzin, zanim strażacy z London Fire Brigade zdołali opanować sytuację. Pierwsze raporty mówiły o tym, że zostały wyrządzone znaczne szkody. Jednak później przewodniczący Cutty Sark Trust Richard Doughty poinformował, że wiele elementów statku znajdowało się w pracowniach renowacyjnych i dzięki temu nie uległo zniszczeniu. Ceny biletów - Cutty Sark
Godziny otwarcia - Cutty Sark
Kontakt / dodatkowe informacjeAdres:Cutty Sark Clipper Ship King William Walk Greenwich Londyn SE10 9HT
Lokalizacja i dojazd - Cutty Sark{mosmap address='SE10 9HT, uk'}Galeria zdjęć - Cutty Sark    Marta Jurkiewicz / Zdjęcia: Commons Wikimedia POLEMI.co.uk © Wszystkie prawa zastrzeżone. Całość jak i żadna część utworów na POLEMI.co.uk, nie może być rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i sposób bez zgody Redakcji POLEMI.
Dołącz do POLEMI na facebooku i BĄDŹ NA BIEŻĄCO! |
Turystyka - wybrane artykuły
Edynburg - stolica Szkocji oraz miasto kultury i festiwali Edynburg jest od 1437 roku stolicą Szkocji oraz siedzibą...
The Scottish National Gallery of Modern Art - Narodowa Galeria Sztuki Współczesnej w Edynburgu Galeria gromadzi najlepsze zbiory sztuki nowoczesnej i...
Alton Towers - największy park rozrywki w Wielkiej Brytanii Alton Towers odwiedza rocznie około 3 mln osób, co daje mu 9...
Peak District - pierwszy park narodowy w Wielkiej Brytanii Peak District to wyżyna ciągnąca się przez centralną i...
Bodnant Welsh Food Centre – królestwo walijskich smakoszy Położone w samym sercu doliny Conwy w otoczeniu przepięknej...
National Wool Museum – magiczna historia brytyjskiej wełny National Wool Museum opowiada o przemyśle wełnianym Wielkiej...
Belfast - niespokojna stolica Irlandii Północnej Belfast, po irlandzku Béal Feirste, to stolica i największe...
Derry / Londonderry - drugie największe miasto Irlandii Północnej Miasto Derry, którego oficjalna nazwa brzmi Londonderry, to...
PASAŻ POLEMI - OFERTY SPECJALNE
 PerfectBodyShape.co.uk - Suplementy diety UK (Oferta specjalna) PerfectBodyShape.co.uk to sklep interentowy w Wielkiej Brytanii,... |  Polska obsługa prawna w Szkocji Dallas McMillan jest renomowaną firmą adwokacką w centrum Glasgow,... |
